Gadir Hum: Mjesto gdje je Poslanik konačno objavio svog nasljednika

 Koliko poznajemo život Poslanika Muhammeda (s.a.v.a)? Možda nam se ono što smo čuli mnogo puta čini kao cjelokupan njegov život pa mislimo da ništa značajno nismo ispustili? Mi, muslimani u Bosni i Hercegovini, rijetko smo se susretali s pojmovima Gadir ili Gadir Hum, a trebali bismo znati za to. Muslimani šiitske orijentacije, na drugu stranu, imaju i praznik pod nazivom Eid-e Gadir.

 

 

Šta se dogodilo na Gadiru?

 

Prema Božijoj naredbi, Časni Poslanik (s.a.v.a) je desete godine po hidžri odlučio zijaretiti Božiju Kuću i obaviti hadždž. On je muslimane obavijestio o svojoj namjeri, a čak je slao i svoje izaslanike da obavijeste narod o onome što je Poslanik odlučio. Svima je objavljeno da je to posljednji hadždž Božijeg Poslanika (s.a.v.a), njegov Oprosni hadždž i da ima veoma veliki značaj i da je svakome ko može obavezno da ga slijedi na njemu.

 

Iako je Časni Poslanik prethodno bio obavio umru, to je bio prvi put u životu Poslanika Muhammeda (s.a.v.a) da na Božiju naredbu odlučuje obaviti obrede hadždža. Nakon što su svi saznali za Poslanikov naum, veliki broj ljudi u Medini okupio se i spremio da slijedi svog Poslanika.

 

Časni Poslanik je pješice, uzevši gusul, u subotu, 24. ili 24. zu-l-ka'deta, zajedno s članovima svoje Porodice, Ehli Bejta, velikim brojem muhadžira i ensarija, izašao iz Medine i zaputio se prema Mekki. Broj osoba koje su s Poslanikom izašle iz Mekke bio je između 70 000 i 120 000, a neki historičari tvrde da ih je bilo i više. Ali, mnogo veći broj osoba je te godine s Poslanikom obavio hadždž; bile su to osobe koje su već bile u Mekki, tamo živjele ili već bile stigle u Mekku, pa su se tamo pridružile Poslaniku.

Prije nego što je Poslanik odlučio obaviti hadždž, hazreti Imam Alija je, na naredbu Poslanika, bio poslan u Jemen da tamo propagira islam, ali, kada je čuo šta Poslanik namjerava, s jednom grupom iz Jemena zaputio se prema Mekki i tamo se pridružio Časnom Poslaniku (s.a.v.a).

 

Božiji Poslanik Muhammed (s.a.v.a) i svi koji su ga pratili, ihrame su obukli u džamiji Šedžere i tako započeli obrede hadždža. Iako su naredbe vezane za hadždž prethodno bile objavljene, Poslanik ih je tokom Oprosnog hadždža praktično pokazivao muslimanima i objašnjavao im sve do najsitnijih detalja. Zastajao je na brojnim mjestima i govorio im i o ostalim šerijatskim obavezama koje im donosi islam.

Kada su obredi hadždža završeni, Časni Poslanik (s.a.v.a) se s veoma velikim brojem hadžija zaputio prema Medini, a u putu su stigli do mjesta pod nazivom Gadir Hum.

 

Gadir označava mjesto na kojem postoji voda, a u geografskom značenju, Gadir Hum označava mjesto na kojem je postojala barica u kojoj se skupljala i voda kišnica. Gadir je od Mekke udaljen 64 kilometra, a u blizini tog mjesta odvajaju se putevi prema Egiptu, Medini, Iraku i Šamu (Siriji). Gadir Hum je zbog vode i nekoliko starih stabala oko nje bio mjesto na kojem su se hadžijske karavane odmarale, ali je njime vladala nesnosna vrućina.

 

Kada je Poslanik (s.a.v.a) stigao do Gadir Huma, i prije nego su se odvojile hadžije iz Šama, Egipta i Iraka, melek Džibril mu je od Uzvišenog Allaha donio sljedeći ajet:

 

“Poslaniče! Obznani ono što ti se objavljuje od Gospodara tvoga! Ukoliko to ne učiniš, nisi upotpunio njegovu poslanicu, a Allah će te zaštiti od ljudi!” 

 

Nakon što je ajet objavljen Poslaniku, on je naredio da se hadžijske karavane zaustave, da se oni koji su otišli prije vrate do Gadira, a da oni koji još nisu stigli ubrzaju svoj korak. Također je jednom broju ashaba naredio da pripreme prostor ispod nekoliko starih stabala na tom mjestu, da iz zemlje povade trnovito bilje i sakupe neravno kamenje. Tada je nastupilo vrijeme podne namaza, te ga je Poslanik zanijetio, a veliki broj hadžija pristupio za njim. Zrak je bio izuzetno vruć i nepodnošljiv.

 

Kada je namaz obavljen, Poslanik je na sedlima kamila koje su ashabi bili prikupili napravio minber na koji se popeo i započeo držati govor. Poslanik je govorio glasno i jasno, a hiljade hadžija je pozorno slušalo njegove riječi. Oni koji su se nalazili naprijed prenosili su Poslanikove riječi onima koji su stajali na udaljenijim mjestima kako bi svi čuli sve ono što je Poslanik govorio.

 

Poslanik je govorio ovako:

 

”Hvala  pripada Allahu Uzvišenom! Od Njega pomoć tražimo i u Njega vjerujemo i kod Njega tražimo utočište od zla vlastitih duša i loših djela. On je Allah osim Kojeg nema Upućivača za onoga koga On pošalje u zabludu; i osim Kojeg niko ne može poslati u zabludu onoga koga On uputi. Svjedočimo da nema boga osim Allaha i da je Muhammed Njegov rob i Njegov Poslanik!

Ljudi! Milostivi i Obaviješteni Allah obavijestio me o tome da ću ubrzo biti pozvan k Njemu i da ću se odazvati Njegovom pozivu. Ja sam odgovoran, a odgovorni ste i vi.

Šta ćete reći o toj odgovornosti?”

Prisutni su odgovorili:

“Svjedočimo da si obznanio svoj poziv, da si nas savjetovao i trudio se! Neka te Allah nagradi!”

Zatim je Poslanik rekao:

“Zar ne svjedočite da nema drugog boga osim Allaha i da je Muhammed njegov rob i Poslanik? Zar ne svjedočite da su džennet i džehennem istina, da je smrt istina i da će doći Sudnji dan i da nema sumnje u njega i da će Allah proživjeti one koji su u kaburima?”

Prisutni rekoše: “Da, Božiji Poslaniče! Svjedočimo!”

Zatim je Poslanik za svjedoka uzeo Allaha dž.š. i pitao narod: “Da li čujete ovo što govorim?”Oni odgovoriše potvrdno.

Poslanik reče: “Ja ću prije vas biti kod Vrela (Kevsera), a vi ćete mi prilaziti na tom mjestu, a njegova širina bit će poput udaljenosti Busre (u Šamu) i San'e (u Jemenu). U njemu je vrčeva koliko ima zvijezda, od srebra! Zato pazite kako ćete se nakon mene ophoditi prema sakalejnu (dvije vrijedne stvari)!”

Tada jedan od prisutnih upita na šta se odnosi riječ “sakalejn”.

Časni Poslanik odgovori: “Prva vrijedna stvar je Božija Knjiga. Jedna njegova strana je u rukama Allaha, a jedna u vašim. Za nju se dobro držite! Ukoliko se budete držali nje, nećete zalutati, a druga stvar je moja porodica. Allah me obavijestio da se te dvije stvari neće razići sve dok ne stignu do Vrela Kevser, a ja sam to tražio od Gospodara. Zato ne pretičite ovo dvoje jer ćete biti uništeni niti ostajte iza njih jer ćete, također, biti uništeni.”

 

Zatim je Božiji Poslanik digao hazreti Alijinu ruku kako bi ga svi prisutni vidjeli pored njega. Zatim je upitao prisutne: “Jesam li ja vama preči od vas samih?”

Ljudi odgovoriše: “Jesi, Božiji Poslaniče!”

Poslanik nastavi: “Allah Uzvišeni je moj zaštitnik i prevodnik, ja sam zaštitinik i prevodnik vjernika i preči sam im od njih samih.

Kome god sam ja mevla (zaštitnik i predvodnik), tome je i Alija mevla!”

Poslanik je ovu rečenicu izrekao tri puta, a zatim rekao: “Allahu, voli i zaštiti onoga ko voli i smatra Aliju svojim predvodnikom, i smatraj neprijateljem onoga ko Aliju smatra neprijateljem. Pomozi svakome ko mu pomogne i prepusti samome sebi onoga ko ga napusti!”

Zatim je naredio da prisutni prenesu njegove riječi svima koji su odsutni.

Još se masa nije bila razdvojila kada je ponovo došao Džibril s ajetom:

 

“Sada sam vam vjeru vašu usavršio i blagodati prema vama upotpunio i zadovoljan Sam da vam islam bude vjera.”

 

 

Nakon objavljivanja ovog ajeta, Poslanik je rekao:

“Allahu ekber za usavršavanje vjere, upotpunjavanje blagodati i zadovoljstvo Gospodara mojom poslanicom i Alijinim namjesništvom nakon mene.”

Nakon toga, prisutni su prišli da čestitaju hazreti Imamu Aliji. Ebu Bekr i Omer bili su jedni od prvih koji su čestitali Aliji jer je i zvanično proglašen da nastavi dužnosti koje je imao Poslanik (s.a.v.a). Čak su zabilježene i riječi čestitanja ove dvojice ashaba. Čak je pjesnik Hisan ibn Sabit od Poslanika zatražio dozvolu da spjeva nekoliko stihova za tu prigodu, što je Poslanik rado prihvatio.

 

Oni koji godinama poslije, naročito nakon smrti Poslanika, više nisu htjeli da postupe prema onome što je on bio izrekao kod Gadira, počeli su iznositi različita tumačenja ovog sasvim jasnog događaja, pa su neki rekli da riječ mevla zapravo predstavlja “ljubav i prijateljstvo” i da je Poslanik samo želio reći da svi koji vole Poslanika trebaju voljeti i hazreti Aliju. No, da li bi zaista Poslanik okupio tolike hadžije, na tom prevrućem mjestu, toliko se brinuo i trudio da govori jasno i glasno i da ga svi čuju samo da bi rekao da muslimani trebaju voljeti hazreti Aliju, nešto što su već svi znali?

 

Jedini logičan i ispravan odgovor koji se nameće jeste onaj koji su u svojoj tradiciji čvrsto na životu održali muslimani koji slijede učenja Ehli Bejta – a to je da je tog dana za nasljednika Poslanika, zaštitnika, prevodnika i vođe muslimana u svakom smislu, duhovnom i ovosvjetskom, određen Poslaniku najbliži prijatelj i rođak – hazreti Imam Alija (a.s).

 

Na svima koji su još uvijek u nedoumici ostaje da sami malo dublje istraže vlastitu povijest.

 

 

 

SRETAN VAM NAJVEČI BLAGDAN ISLAMA

 

 

 

 Hadis sa Gadîr Humma: 

Mutevâtir

 

 

Sljedeci citati o recenom predavanju (hutbi) Bozijeg Poslanika, koji su preuzeti iz autenticnih sunitskih knjiga, su veoma vazni:

 

“Ja vam za sobom ostavljam dvije dragocjene stvari, Allahovu Knjigu i moju porodicu. Ovo dvoje se nece razdvojiti jedno od drugog sve dok me ne sretnu kod izvora Kevser (tj. dzennetskog izvora). Zaista, Allah je moj Gospodar a ja sam gospodar svakog vjernika.”

 

Onda je uzeo Alîja za ruku i rekao: “Kome sam ja gospodar (mewla), Alî mu je gospodar (mewla).”

 

Ova dva hadisa su poznata pod nazivima “hadis o dvije dragocijenosti” (teqalejn) i “hadis o vlasti” (vilâjet). Njih odvojeno ili zajedno prenose stotine muhaddisa.
Nevvâb Siddîq Hasan Hân iz Bhopala kaze: “El-Hâkim Ebû Saîd kaze da su hadis o dvije dragocjene stvari i hadis “Kome sam ja gospodar, Alî mu je gospodar” mutevâtir (tj. prenesen neprekidnim senedom od toliko ljudi da se ne moze sumnjati u njihovu autenticnost), zbog toga sto ga je veliki broj ashaba Bozijeg poslanika prenio. To je toliko tacno da je Muhammed ibn Dzerîr zapisao ova dva hadisa kroz sedamdeset i pet razlicitih seneda, i napisao citavu knjigu koju je nazvao Kitâbu-l-vilâjet, a El-Hâfiz Ed-Dehebî je takodjer napisao citavu knjigu o isnâdu (lancu prenosilaca) ovih hadisa i zakljucio da su mutevâtir. Ebû-l-Abbâs ibn Uqda je naveo hadis na Gadîr Hummu kroz stotinu i pedeset lanaca i napisao citavu knjigu o tome.”
Neki pisci su pokusali da unesu sumnju u autenticnost dogadjaja na Gadîr Hummu. Potrebno je spomenuti da je ovaj hadis mutevâtir, i da je poznati ucenjak El-Allâma El-Emînî u prvom tomu svoje cuvene knjige El-Gadîr dao, uz kompletne izvjestaje, imena 110 poznatih ashaba Bozijeg Poslanika koji su prenijeli ovaj hadis. Kao primjer, nabrojacu imena koja su data pod slovom elif, a u zagradama su naznacene godine smrti spomenutih osoba, poslije hidzre.

 

1. Ebû Lejlâ El-Ansârî (37);

2. Ebû Zejneb ibn Avf El-Ansârî;

3. Ebû Fadâla El-Ansârî (38);

4. Ebû Qudâma El-Ansârî;

5. Ebû Amra ibn Amr ibn Muhassin El-Ansârî;

6. Ebu-l-Hejtam ibn Et-Tejjihân (37);

7. Ebû Refî El-Qibtî, rob Bozijeg Poslanika;

8. Ebû Duvejb Huvejlid (ili Hâlid) ibn Hâlid El-Hudalî;

9. Usâma ibn Zejd ibn Hârita (54);

10. Ubejj ibn Ka’b El-Ansârî (30 ili 32);

11. Esad ibn Zurâra El-Ansârî;

12. Esmâ bint Umejs;

13. Umm Seleme, supruga Bozijeg Poslanika;

14. Umm Hânî bint Ebî Tâlib;

15. Ebû Hamza Enes ibn Mâlik El-Ansârî;

16. Ebû Bekr ibn Ebî Quhâfa; i

17. Ebû Hurejre.

Pored toga, ima vise od 84 tâbiîna (ucenika ashaba) koji su prenijeli ovaj hadis od ovdje spomenutih ashaba. Ponovo cemo dati kao primjer spisak samo onih cije ime pocinje sa elif:

 

1. Ebû Râsid El-Hubrânî Es-Sâmî;

2. Ebû Seleme ibn Abdi-r-Rahmân ibn Avf;

3. Ebû Sulejmân El-Mueddin;

4. Ebû Sâlih Es-Semmân, Dakvân El-Medenî;

5. Ebû Unfuvanâ El-Mâzinî;

6. Ebû Abdi-r-Rahîm El-Kindî;

7. Ebu-l-Qâsim Asbag ibn Nubâta Et-Tamîmî;

8. Ebû Lejlâ El-Kindî; i

9. Ijâs ibn Nudejr.

 

Muhaddisi (prenosioci hadisa) su u svojim knjigama biljezili ovaj hadis u svakom vijeku i svakom dobu. Na primjer, imena onih pisaca i ucenjaka koji su prenijeli ovaj hadis u drugom vijeku poslije hidzre su:

 

1. Ebû Muhammed, Amr ibn Dînâr El-Dzumahî El-Mekkî (115 ili 116);

2. Ebû Bekr Muhammed ibn Muslim ibn Ubejdillâh El-Quresî Ez-Zuhrî (124);

3. Abdu-r-Rahmân ibn Qâsim ibn Muhammed ibn Ebî Bekr Et-Tejmî El-Medenî (126);

4. Bekr ibn Sevâda ibn Tumâma, Ebû Tumâma El-Basrî (128);

5. Abdullâh ibn Ebî Nedzîh, Jesâr Et-Taqafî, Ebû Jesâr El-Mekkî (131);

6. El-Hâfiz Mugîre ibn Muqassim, Ebû Hisâm Ed-Dabbî El-Kûfî (133);

7. Ebû Abdi-r-Rahîm Hâlid ibn Zejd El-Dzumahî El-Misrî (139);

8. Hasan ibn El-Hakam En-Nehaî El-Kûfî (oko 140);

9. Idrîs ibn Jezîd, Ebû Abdillâh El-Avdî El-Kûfî;

10. Jahjâ ibn Seîd ibn Hajjân Et-Tejmî El-Kûfî;

11. El-Hâfiz Abdu-l-Mâlik ibn Ebî Sulejmân El-Arzamî El-Kûfî (145);

12. Avf ibn Ebî Dzemîla El-Abdî El-Hadzerî El-Basrî (146);

13. Ubejdullâh ibn Umar ibn Hafs ibn Âsim ibn Umar ibn El-Hattâb El-Adevî El-Medenî (147);

14. Nuajm ibn El-Hakîm El-Medâjinî (148);

15. Talha ibn Jahjâ ibn Talha ibn Ubejdillâh Et-Tejmî El-Kûfî (148);

16. Ebû Muhammed Ketîr ibn Zejd El-Eslemî (oko 150);

17. El-Hâfiz Muhammed ibn Ishâq El-Medenî (151 ili 152);

18. El-Hâfiz Muammer ibn Râsid, Ebû Urvet El-Azdî El-Basrî (153 ili 154);

19. El-Hâfiz Misar ibn Kidâm ibn Zâhir El-Hilâlî Er-Ravâsî El-Kûfî (153 ili 154);

20. Ebû Îsâ Hakam ibn Abân El-Adenî (154 ili 155);

21. Abdullâh ibn Sevdeb El-Balhî El-Basrî (157);

22. El-Hâfiz Su’bet ibn El-Hadzdzâdz, Ebû Bistâm El-Vâsitî (160);

23. El-Hâfiz Ebû-l-Alâ, Kâmil ibn El-Alâ Et-Tamîmî El-Kûfî (oko 160);

24. El-Hâfiz Sufjân ibn Saîd Et-Tevrî, Ebû Abdillâh El-Kûfî (161);

25. El-Hâfiz Isrâîl ibn Jûnus ibn Ebî Ishâq Es-Sebîî, Ebû Jûsuf El-Kûfî (162);

26. Dzafer ibn Zijâd El-Kûfî El-Ahmar (165 ili 167);

27. Muslim ibn Sâlim En-Nehdî, Ebû Fervet El-Kûfî;

28. El-Hâfiz Qajs ibn Er-Rebî, Ebû Muhammed El-Esedî El-Kûfî (165);

29. El-Hâfiz Hâmmâd ibn Seleme, Ebû Seleme El-Basrî (167);

30. El-Hâfiz Abdullâh Lahîa, Ebû Abdi-r-Rahmân El-Misrî (174);

31. El-Hâfiz Ebû Uvâna El-Vaddâh ibn Abdillâh El-Jeskurî El-Vâsitî El-Bezzâz (175 ili 176);

32. El-Qâdî Serîk ibn Abdillâh, Ebû Abdillâh En-Nehaî El-Kûfî (177);

33. El-Hâfiz Abdullâh (ili Ubejdullâh) ibn Ubejdu-r-Rahmân (ili Abdu-r-Rahmân) El-Kûfî, Ebû Abdi-r-Rahmân El-Esdzaî (182);

34. Nûh ibn Qajs, Ebû Revh El-Huddânî El-Basrî (183);

35. El-Muttalib ibn Zijâd ibn Ebî Zuhejr El-Kûfî, Ebû Tâlib (185);

36. El-Qâdî Hassân ibn Ibrâhîm El-Anezî, Ebû Hâsim (186);

37. El-Hâfiz Dzerîr ibn Abdi-l-Hamîd, Ebû Abdillâh Ad-Dabbî El-Kûfî Er-Râzî (188);

38. El-Fadl ibn Mûsâ, Ebû Abdillâh El-Mervezi Es-Sînânî (192);

39. El-Hâfiz Muhammed ibn Dzafer El-Medenî El-Basrî (193);

40. El-Hâfiz Ismâîl ibn Ulijja, Ebû Bisr ibn Ibrâhîm El-Esedî (193);

41. El-Hâfiz Muhammed ibn Ibrâhîm, Ebû Amr ibn Ebî Adijj Es-Sulemî El-Basrî (194);

42. El-Hâfiz Muhammed ibn Hâzim, Ebû Muâvija Et-Tamîmî Ad-Darîr (195);

43. El-Hâfiz Muhammed ibn Fudajl, Ebû Abdi-r-Rahmân El-Kûfî (195);

44. El-Hâfiz El-Vekî ibn El-Dzerrâh Er-Ruâsî El-Kûfî (196);

45. El-Hâfiz Sufjân ibn Ujejna, Ebû Muhammed El-Hilâlî El-Kûfî (198);

46. El-Hâfiz Abdullâh ibn Numejr, Ebû Hisâm El-Hamdânî El-Hârifî (199);

47. El-Hâfiz Hane’ ibn El-Hârit ibn Leqît En-Nehaî El-Kûfî;

48. Ebû Muhammed Mûsâ ibn Jaqûb Ez-Zemaî El-Medenî;

49. El-Alâ ibn Sâlim El-Attâr El-Kûfî;

50. El-Ezraq ibn Alî ibn Muslim El-Hanefî, Ebu-l-Dzehm El-Kûfî;

51. Hânî ibn Ejjûb El-Hanefî El-Kûfî;

52. Fudajl ibn Merzûq El-Agarr Er-Ruâsî El-Kûfî (oko 160);

53. Ebû Hamza Sad ibn Ubejda Es-Sulemî El-Kûfî;

54. Mûsâ ibn Muslim El-Hizâmî Es-Sejbânî, Ebû Îsâ El-Kûfî At-Tahhân (Mûsâ As-Sagîr);

55. Jaqûb ibn Dzafer ibn Ebî Ketîr El-Ansârî El-Medenî;

56. Utmân ibn Sad ibn Murrah El-Quresî, Ebû Abdillâh (Ebû Alî) El-Kûfî.

 

Ovaj hadis navodi toliko prenosilaca (ruvât) u svakom vremenu da ga to cini mutevâtir hadisom. Sto se tice ucenjaka koji su naveli ovaj hadis u svojim zbirkama, dovoljno je da spomenemo da je Allâma El-Emînî popisao imena 360 ucenjaka do cetrnaestog vijeka.
Neki ljudi su pokusali da unesu sumnju u lanac prenosilaca (esnâd) ovog hadisa. Kao sto je svakom izucavaocu islamske predaje poznato, ako je jedan hadis mutevâtir, nema uopste potrebe da se razmatra lanac prenosilaca svakog individualnog hadisa. Ipak, kako bismo pokazali ispraznost ove optuzbe, zelio bih da navedem misljenja nekih najpoznatijih tradicionalista (muhadditûn).

Lanac prenosilaca (esnâd) hadisa sa Gadîra:

 

 

 

a. El-Hâfiz Ebû Îsâ Et-Tirmidî (umro 279. godine poslije hidzre) je rekao u svom djelu Es-Sahîh, jednom od sest priznatih sahiha (Es-Sihâh Es-Sittet): “Ovo je dobar i tacan hadis (hâdâ hadîtun hasenun sahîhun).”
b. El-Hâfiz Ebû Dzafer At-Tahavi (umro 321. godine poslije hidzre) je rekao u svom djelu Muskilu-l-âtâr, “Ovaj hadis je tacan sudeci prema lancu prenosilaca i niko nije rekao nista protiv njegovih prenosioca (fe hâda-l-hadîtu sahîhu-l-isnâdi ve lâ tane li ehadin fî ruvâtihi).”
c. Ebû Abdillâh el-Hâkim en-Nejsâbûrî (umro 405. godine poslije hidzre) je prenio ovaj hadis sa nekoliko lanaca prenosilaca u svom djelu El-Mustedrek i rekao da je tacan (sahîh).
d. Ebû Muhammed Ahmed ibn Muhammed El-Âsimî je rekao: “Ovaj hadis prihvata ummet, i on je u skladu sa njegovim principima (ve hâdâ hadîtun teleqqathu-l-ummetu bi-l-qabûli ve huve muvâfiqu bi-l-usûli).”

 

 

Na isti nacin, sljedeci su tradicionalisti (ar. muhadditûn), medju stotinama ostalih, prenijeli ovaj hadis kao sahîh:

 

1. Ebû Abdillâh el-Mahâmilî el-Bagdâdî u svom djelu Âmâlî;

2. Ibn Abdi-l-Barr el-Qurtubî u djelu el-Istîâb;

3. Ibnu-l-Magâzilî es-Sâfiî u djelu el-Menâqib;

4. Ebû Hâmid el-Gazzâlî u djelu Sirru-l-âlemejn;

5. Ebu-l-Faradz ibn El-Dzevzî u djelu el-Menâqib;

6. Sibt ibn El-Dzevzî u djelu Tedkiret havâssi-l-ummet;

7. Ibn Ebî-l-Hadîd El-Mutezilî u djelu Serh Nahdzi-l-belâga;

8. Ebû Abdillâh el-Gandzî es-Sâfiî u djelu Kifâjetu-t-tâlib;

9. Ebû-l-Mekârim Alâu-d-dîn Es-Simnânî u djelu el-Urvetu-l-vutqâ;

10. Ibn Hadzer El-Asqalânî u djelu Tehdîbu-t-tehdîb;

11. Ibn Ketîr ed-Dimasqî u djelu et-Târîh;

12. Dzelâlu-d-dîn Es-Sujûtî;

13. el-Qastalânî u djelu el-Mevâhibu-l-ledunnijjet;

14. Ibn Hadzer el-Mekkî u djelu es-Savâiqu-l-muhriqa;

15. Abdu-l-Haqq Ed-Dihlevî u djelu Serhu-l-miskât; i mnogi drugi.

Treba primijetiti da sva imena koja smo ovdje naveli pripadaju sunitskim ucenjacima.

 

U sunnijskoj upotrebi, hadis se naziva sahîh kada ga u neprekidnom nizu prenesu osobe provjerenog postenja (âdil), osobe koje imaju savrsenu memoriju, koje nemaju mana i nisu smatrane za cudake (sâdd). Ako se gornje karakteristike pronadju u lancu prenosilaca (isnâd) nekog hadisa ali se memorija jednog ili vise prenosilaca pokaze za jedan stepen manjom nego sto je to potrebno za tacan (sahîh) hadis, tada se on naziva dobrim (hasen) hadisom. Dakle, kada sunitski ucenjaci kazu da je hadis o Gadîru sahîh, oni pod tim misle da su prenosioci toga hadisa provjerenog postenja (tj. nemaju nikakvih mana u vjerovanju i djelima), da imaju savrsenu memoriju, te da taj hadis nema nedostataka i da nije neuobicajen.