Siç e kemi parë, Jerusalemi, nuk do të jetë destinacioni i udhëtimit të Muhamedit (s.a.s), por do të jetë Zoti i Jerusalemit, Zoti i Mekës dhe Zoti i të gjithë botëve. Po kështu, parajsa dhe ferri nuk do të mbyllin udhëtimin e Muhamedit (s.a.s), por vetë Zoti i parajsës. Tregimi Kur‘anor na jep një tjetër fragment që përshkruan gjerësisht kulmin e ngjitjes qiellore të Muhamedit (s.a.s) drejt një takimi të drejtpërdrejtë me Zotin.

“Pasha yllin kur ai bie (prej së larti poshtë)! Shoku juaj (Muhammedi që ju e njihni) as nuk është njeri që ka humbur, as që ka devijuar (nga e vërteta). Dhe ai nuk flet nga mendja e tij. Ai (Kur'ani) nuk është tjetër pos shpallje që i shpallet. Atë ia mësoi Ai, fuqiforti, (Xhebraili) Që ka mendje precize dhe që u përqendrua në formën e vet (reale). Dhe ai (Xhebraili) ishte në horizontin e lartë (nga lindja). Pastaj u lëshua dhe iu afrua. E ishte afër sa dy harqe (dy kutë) apo edhe më afër. Dhe i shpalli robit të Tij atë që ia shpalli. (Kur‘an 5:1-10)

 Ky fragment, njëkohësisht i gjallë dhe i mbuluar, ka pushtuar imagjinatën spirituale të myslimanëve për mbi një mijë vite. Ngjarja këtu, si një mister i madh Hitchcockan, punon pikërisht duke lejuar imagjinatën e audiencës për të mbushur detajet duke i lënë disa gjëra pa sugjeruar, në fakt të pashprehura. Kombinimi i thënë, ose i pathënë, dhe imagjinata ofron një kontekst ftues në të cilën lexuesi nuk lexon thjesht fjalët e shkruara në një faqe, por merr pjesë në prodhimin e kuptimit. Në ajetin e lartpërmendur, shprehja "Shoku juaj" i referohet në mënyrë të qartë Muhamedit (s.a.s): është një pohim që Profeti nuk po shkon në rrugë të gabuar dhe se fjalët nuk dalin nga dëshira apo iluzionet e vetë Muhamedit (s.a.s). Pastaj pamja bëhet eliptike dhe misterioze. Në përgjigje të këtij misteri, myslimanët kanë paraqitur opinione të ndryshme rreth kuptimit të saktë të këtyre ajeteve. Këto opinione të ndryshme na tregojnë mjaft rreth mënyrës si myslimanët e ndryshëm kanë konceptuar marrëdhënien jo vetëm mes Zotit dhe Muhamedit (s.a.s), por mes Zotit dhe njerëzimit. Për të kuptuar këto dallime, do të shikojmë më nga afër këto ajete.

Ajo që ne dimë nga ajeti është se Muhamedi është mësuar nga ―një nga fuqitë e mëdha‖ që dërgon frymëzim (uahj) për Muhamedin (s.a.s).

Por, kush është ky karakter misterioz? A është Zoti? A është Xhebraili? A sjell ndryshim në kuptimin e ngjarjes? Dallimi është aq i madh sa është dallimi mes Zotit dhe engjëjve. Myslimanët e ndryshëm kanë imagjinuar në mënyra të ndryshme identitetin e këtij karakteri të paidentifikuar të njohur thjesht si ―një nga fuqitë e mëdha,‖ dhe këto dallime na tregojnë shumë rreth supozimeve të tyre kundrejt Zotit dhe njerëzimit.

Tradita mbizotëruese deklaron se karakteri i panjohur ka qenë në fakt Xhebraili, pasi Xhebraili është engjëlli i shpalljes. Sipas këtyre ajeteve, Muhamedi thuhet të ketë pasur një vegim të Xhebrailit gjatë udhëtimit të tij spiritual. Ky lloj apelimi u ka bërë thirrje atyre myslimanëve që teologjikisht pëlqejnë që Zoti të mbetet Zot dhe njerëzimi të qëndrojë njerëzim, me të dy që nuk takohen. Ky ka qenë interpretimi i përgjithshëm i kësaj ngjarjeje në mesin e shumë teologëve dhe racionalistëve myslimanë.

 Megjithatë, myslimanët e tjerë kanë lexuar të njëjtin tregim dhe kanë imagjinuar këtë përballje në mënyra fuqimisht të ndryshme. Këta janë myslimanët të cilët janë të etur për jo më pak se për të parë vetë fytyrën e Allahut. Për ta, "një nga fuqitë e mëdha" që mëson Kur‘anin nuk është askush tjetër përveç Zotit. Në këtë lexim të Kur‘anit- ku rregullat e gramatikës arabe janë njësoj bindëse- Mmuhamedi takohet ballë për ballë me Perëndinë. Për më tepër, nëse Muhamedi u ngjit tek Zoti- nëse është në të vërtetë e mundur për t‘u takuar në mënyrë të drejtpërdrejtë me Zotin- atëherë kjo mundësi është e hapur për të gjithë njerëzimin, duke përfshirë edhe myslimanët modernë.

Myslimanët që anojnë më tepër ndaj këtij leximi të ngjitjes janë përgjithësisht të njohur si mistikët (sufistët) e komunitetit islamik. Për ta, këto rrëfime nuk i përkasin vetëm kohës së Muhamedit (s.a.s), por përshkruajnë edhe realitetin tani: sikur ka qenë atëherë, është edhe tani. Sikur ka qenë me Muhamedin (s.a.s), është edhe me ne.

Në fakt, për këto myslimanë mistikë vetë modeli i jetës spirituale bëhet asgjë më tepër se dëshira e parë për të takuar dhe pastaj takimi (në dashtë Allahu) në mënyrë të drejtpërdrejtë me Zotin. Ky dallim në interpretime na tregon gjithashtu mjaftueshëm rreth mënyrave sipas të cilave grupet e ndryshme myslimane shikojnë dhe imitojnë Muhamedin (s.a.s).

Të gjithë myslimanët e imitojnë Profetin. Mbi bazë të interpretimit të ngjitjes së Profetit, myslimanët dallojnë me njëri-tjetrin. Nëse Muhamedi takoi Zotin, atëherë myslimanët e zakonshëm duan të imitojnë atë që ka parë Zotin. Mistikët e islamit, nga ana tjetër, duan të ndjekin plotësisht Muhamedin (s.a.s) duke ecur në gjurmët e tij. Të pakënaqur me thjesht imitimin e Muhamedit (s.a.s), ata duan të përjetojnë që ka përjetuar Muhamedi dhe të

mishërojnë atë që ai ka mishëruar. Nëse Muhamedi ka parë Zotin, ata duan të shikojnë Zotin. Nëse Muhamedi është ngjitur në parajsë, ata duan të ngjiten në parajsë. Të gjithë këto interpretime kanë diçka të përbashkët, domethënë, nderimin për Muhamedin (s.a.s) që u tregon myslimanëve rrugën për të arritur tek Zoti.

Grupi i parë nderon kështu Muhamedin (s.a.s) dhe beson se ai arriti eksperiencat spirituale- si takimi i drejtpërdrejtë me Zotin- gjë që nuk mund të ndodh për shumicën e njerëzve. Grupi i dytë respektojnë Muhamedin (s.a.s) dhe dëshirojnë që edhe ata vetë të takohen me Zotin si Muhamedi. Në mënyrë paradoksale, këta mistikë vazhdojnë të ndjekin vetë gjurmët e Muhamedit (s.a.s). Këtu bëhet fjalë për një ndër aspektet intriguese të traditës fetare në të cilën Zoti zbulohet përmes gjuhës së shkrimeve të shenjta: leximet mistike të shkrimeve të shenjta dhe të Zotit, nuk dalin duke shkuar rreth e përqark kuptimit literal- që do të thotë duke argumentuar që interpretimet literale nuk janë leximet më të rëndësishme- por për më tepër duke u futur brenda tyre. Kuptimi literal i shkrimeve të shenjta nuk mbyll mundësinë e kuptimeve më të thella- që çojnë tek ato.