11. Udhëzime

Imam Aliu ia dha këto udhëzime një reparti ushtarak, të cilin e kishte nisur në front për t’u ndeshur me armikun Kur marshoni drejt armikut apo marshon ai drejt jush, bëni kujdes ta zgjidhni pozicionin e forcave tuaja në maja lartësishë ose përskaj maleve e në bërryla lumenjsh, në mënyrë që këto vende të mund t’ju shërbejnë si mburojë dhe si bazë nisjeje e rikthimi e të mund t’i mbani lehtësisht nën kontroll lëvizjet e kundërshtarit. Beteja duhet dhënë vetëm nga një ose dy anë, e shumta, pa e futur në veprim të gjithë ushtrinë. Vendosni vrojtues në majat e maleve dhe   në pjesët më të ngritura të pllajave308, në mënyrë që armiku të mos mundë t’ju zërë në befasi nga ndonjë drejtim, qoftë ky i dyshuar apo nga ata që duken si të sigurtë. Dhe dijeni, që pararojat e një ushtrie janë sytë e saj, kurse sytë e para rojës janë zbuluesit e saj. Shmangiuni hallakatjes së forcave. Kur uleni, uluni bashkë të gjithë, dhe kur lëvizni, lëvizni bashkë të gjithë. Kur vjen nata, ngulni heshtat në një rreth e mos flini, po vetëm kotuni, sa për të gënjyer gjumin.

( Zijad bin Nazr Harithi dhe Shureih bin Haniu ishin komandantë të dy reparteve ushtarake prej tetë mijë dhe katër mijë njerëzish, të kampuara në Nekile, që Imam Aliu i urdhëroi të marshonin drejt kufirit me Sirinë. Gjatë zbatimit të kësaj detyre, midis të dy ko mandantëve kishin lindur probleme lidhur me rangun e secilit, gjë për të cilën njoftuan edhe Imam Aliun me anë të letrave, ku i ankoheshin për njëri-tjetrin. Në përgjigje, Imam Aliu u shkroi se kur të marshonin bashkarisht, komandën e forcave do ta mbante Zijad bin Nazri, e kur të marshonin veç e veç, secili do të mbante nën komandë trupën e vet. Në këtë letër Imam Aliu shkruajti edhe disa udhëzime. Sejjid Raziu ka përfshirë në libër vetëm pjesën që ka të bëjë me to, për faktin se ato e kanë ruajtur aktualitetin dhe rëndësi në e tyre të pamohueshme edhe në taktikat e luftimit të kohëve të mëvonshme. Sipas tyre, në rast se forcat ndodhen ende në fazën e përgatitjes për ndeshje, ato duhen kampuar në maja malesh ose kthesa lumenjsh, sepse kjo u jep dorë për t’i shfrytëzuar si llogore zonat e ulëta të lumenjve dhe si mure fortesash majat e maleve. Kjo krijon një siguri më të madhe tek luftëtarët dhe lehtëson përballimin e armikut nga anët e tjera. Veç kësaj, sulmi duhet bërë në një drejtim ose, e shumta, në dy, në mënyrë që të shmanget dobësimi i ushtrisë për shkak të shpërndarjes së saj në fronte të ndryshme. Së treti, vëzhguesit duhen vendosur në pika vrojtimi, që zgji dhen në vende të ngritura e maja malesh, në mënyrë që alarmi të jepet përpara se armiku të hidhet në sulm. Ndodh shpeshherë që armiku të sulmojë në drejtimin nga nuk e pret, prandaj vrojtuesit duhen vendosur në vende të larta, në mënyrë që të mund të shohin që larg renë e pluhurit të armikut në afrim. Për të sqaruar se sa i rëndësishëm ishte ky udhëzim, Ibn Ebi’l-Hadidi ka regjistruar një ngjarje të njohur: Kur Kehtabe ngriti kampin në një fshat, pasi la prapa Khorasanin, ai dhe Halid bin Bermaku shkuan e u ulën në majën e një kodre aty afër. Nuk kishte shumë që ndodheshin aty, kur Halidi vuri re tufa drerësh, që po vinin duke vrapuar që nga pylli. Me të parë këtë, i tha Kehtabes: “O komandant, çohu e thuaju ushtarëve të marrin armët e të rad hiten për luftë pa humbur kohë.” Kehtabe kërceu përpjetë e qëndroi më këmbë duke parë andej-këndej, pastaj tha: “Unë nuk shoh gjëkundi ushtarë të armikut”. Por tjetri ia ktheu: “O Emir, nuk kemi kohë të humbasim me muhabete. I shikon këta drerë që po shkojnë drejt fshatarëve, duke braktisur strofkat e tyre? Kjo do të thotë që prapa tyre po vjen ushtria e  armikut”. Pas kësaj, u dha urdhër që ushtria të bëhej gati. Dhe nuk kishin mbaruar akoma përgatitjet, kur u dëgjuan zhurmat e patkonjve të kuajve dhe armiku ia behu brenda pak çastesh. Por tani ushtria i kishte marrë masat mirë për mbrojtje dhe e përballoi sulmin me sukses. Pra, në qoftë se Haliti nuk do të kishte qenë në vend të lartë dhe nuk do të kishte vepruar me aq mençuri, ai nuk do ta kishte parë afrimin e armikut dhe njerëzit e tij do ishin zënë në befasi e do ishin asgjësuar krejtësisht. Së katërti, zbuluesit duhet të shpërndahen andej-këtej, në mënyrë që të marrin vesh lëvizjet dhe qëllimet e armikut, për të organizuar punën për dështimin e planeve të tij. Së pesti, kur ushtria kampon, ajo duhet të kampojë bashkë, dhe kur ajo zhvendoset, duhet të zhvendoset bashkë, në mënyrë që armiku të mos e sulmojë kur është e shpërndarë e ta shpartallojë me lehtësi. Së gjashti, gjatë natës duhet formuar një rreth mbrojtës duke vendosur heshtarët rreth e rrotull në mënyrë të tillë që, po të sulmojë armiku, t’i jepet kohë përgatitjes së mbrojtjes e të rrëmbehen armët men jëherë, duke përballuar edhe situatën më të rëndë, kur armiku të lëshojë rrebeshe shigjetash. Së shtati, ushtria të mos flerë me mendje të mbledhur, për të mos i dhënë mundësi armikut ta sulmojë befasisht e ta shkatërrojë përpara se të bëhet gati për kundërveprim.)